PHP เบื้องต้น > Object Oriented Programming
การประยุกต์เบื้องต้น
การเรียนรู้โปรแกรมแบบ OOP เริ่มต้นจากการสร้างและทำงาน class ในฐานะอ๊อบเจคที่ประกอบด้วยคุณสมบัติ (หรือคุณลักษณะ) และปฏิบัติการ (หรือเมธอด)
Class
การประกาศ class ใช้คีย์เวิร์ด class รายละเอียดของ class ได้รับการหุ้มในวงเล็กปีกกา ({ })
<?php
class myclass
{
// รายละเอียด รวมถึง คุณสมบัติ และเมธอด เป็นต้น
}
?>
class นี้ให้ชื่อว่า myclass
class สร้างคุณลักษณะเป็นการประกาศตัวแปรภายในข้อกำหนด class ด้วยคีย์เวิร์ด var และการสร้างปฏิบัติการใช้การประกาศฟังก์ชัน
ตัวอย่างการสร้าง Employee class ที่ประกอบ 4 คุณลักษณะ ใน PHP สามารถสร้างค่าเริ่มต้นได้
<?php
class Employee
{
public $id;
public $firstname = unknown;
public $lastname;
public $sex = 1;
}
?>
Instance
การสร้างอ๊อบเจคที่ใช้ทำงานด้วยที่เรียกว่า instance ของอ๊อบเจค การสร้างใช้คีย์เวิร์ด new ต้องมีการระบุ class ที่อ๊อบเจคจะเป็น instance
<?php
$emp = new Employee();
?>
คุณลักษณะ
การเข้าถึงตัวแปรสมาชิกใช้ ชื่อ instance กับ -> operator ตามด้วยชื่อตัวแปรสมาชิก
<?php
$emp_name = $prod->firstname;
?>
ภายใน class การเข้าถึงตัวแปรสมาชิกใช้ -> operator และเข้าถึงด้วยพอยเตอร์พิเศษเรียกว่า $this
<?php
class Employee
{
public firstname;
// คำสั่งอื่น
$new_name = $this->firstname;
}
?>
การตั้งค่าให้กับตัวแปรสมาชิก
<?php
$emp->firstname = " อัศวิน ";
?>
เมธอด
ชื่อฟังก์ชันที่เป็นเมธอดต้องไม่ซ้ำกัน ตัวอย่างการสร้างเมธอดดูได้ฟังก์ชัน get_firstname() สำหรับการอ่านชื่อพนักงานและฟังก์ชัน set_firstname สำหรับการตั้งชื่อพนักงาน
การเรียกเมธอดของ class เหมือนกับการเรียกคุณลักษณะของ class ถ้าเมธอดต้องการพารามิเตอร์ให้วางไว้ในวงเล็บ และระบุชื่อเจ้าของอ๊อบเจค
<?php
$new_emp = new Employee();
$first_name = $new_emp->get_firstname();
$new_emp-> set_firstname($new_name);
?>
การเริ่มต้นและทำความสะอาดอ๊อบเจค
เมื่อเริ่มต้นอ๊อบเจค Employee จากการสร้าง instance ของ Employee class สิ่งที่ลำบากคือการเริ่มค่า ตามตัวอย่างนี้
< ?php
$emp = new Employee();
$emp->id = "A321500"
$emp->name = " สุพจน์ ";
// และอื่นๆ ...
?>
การแก้ไขปัญหานี้ทำได้ด้วยแนวคิด constructor
Constructor
constructor เป็นวิธีการประมวลผลเมื่อ instance ใหม่ได้รับการสร้างขึ้น โดย constructor รับพารามิเตอร์ที่ส่งผ่าน new operator ด้วยการวางไว้ในวงเล็บหลังชื่อ class
<?php
class Employee
{
// ตัวแปรสมาชิก
public function __construct ($m_empid, $m_empfname, $m_emplname, $m_sex, $m_salary)
{
$this->id = $m_empid;
$this->firstname = $m_empfname;
$this->lastname = $m_emplname;
$this->salary = $m_salary;
$this->sex = $m_sex;
}
// คำสั่งอื่น
}
?>
การประกาศ constructor ให้กำหนดเป็น __construct ( เส้นใต้หรือ underscore 2 ตัวติดกัน) ถึงแม้ว่าสามารถเรียก constructor ได้เอง แต่วัตถุประสงค์หลักคือ การเรียกอย่างอัตโนมัติ เมื่ออ๊อบเจคได้รับการสร้างคำสั่งต่อไปประกาศ class ด้วย constructor
Destructor
เมธอด destructor ใช้ลบอ๊อบเจค การกำหนดใน PHP ผ่านฟังกชัน __destruct ถ้าไม่ได้กำหนดไว้ PHP จะดำเนินการทำความสะอาดและทำงานต่อ
<?php
// คำสั่งอื่น...
public function __destruct()
{
// วางคำสั่งทำความสะอาด
}
?>
Visibility
PHP ได้วิธีการควบคุมการดูหรือปรับปรุงข้อมูลกับตัวแปรสมาชิก รวมถึงการเรียกฟังก์ชันสมาชิก ทำให้กำหนดวิธีการดูข้อมูล การเก็บหรือแก้ไขข้อมูลได้ visibility มี 3 modifier คือ
- public ทุกคนสามารถอ่านและปรับปรุงตัวแปรสมาชิกนี้ หรือเรียกเมธอดนี้ รวมทั้งสามารถใช้ได้โดยคำสั่งภายนอก คำสั่งภายใน class หรือ class ที่ขยายการทำงานกับ class ที่ระบุ
- private เฉพาะคำสั่งภายใน class นี้สามารถอ่านหรือปรับปรุงตัวแปรสมาชิก private หรือเรียกฟังก์ชันสมาชิก private ส่วนคำสั่ง, class และ class ที่ขยายการทำงานกับ class นี้ไม่สามารถใช้รายการ private นี้ได้
- protected คำสั่งภายนอกและ class อื่นที่ไม่มีความสัมพันธ์กับ class ที่กำหนดไม่สามารถอ่านและเขียนตัวแปรสมาชิก protected ได้ หรือเรียกฟังก์ชันสมาชิก protected แต่ class ที่ขยายการทำงานกับ class นี้ได้รับอนุญาตให้เข้าถึงหรือเรียกได้
ถ้าไม่ต้องการบุคคลอื่นแก้ไขข้อมูลให้เปลี่ยน visibility จาก public เป็น private หรือ protected แต่ให้คำสั่งภายนอกสามารถดูได้
<?php
class Employee
{
protected $id;
protected $firstname;
protected $lastname;
protected $sex;
protected $salary;
public function __construct ($m_empid, $m_empfname, $m_emplname, $m_sex, $m_salary)
{
$this->id = $m_empid;
$this->firstname = $m_empfname;
$this->lastname = $m_emplname;
$this->salary = $m_salary;
$this->sex = $m_sex;
}
public function __destruct()
{
// clean up
}
public function get_EmployeeID()
{
return $this->id;
}
public function get_EmployeeFullName()
{
return $this->firstname." ".$this->lastname;
}
//
// ฟังก์ชันอื่นๆ
//
public function get_EmployeeSex()
{
if ($this->sex == 1)
return "Male";
else if ($this->sex == 2)
return "Female";
else
return "Unknow";
}
}
?>
ค่าคงที่และข้อมูลสถิตย์
ในบางกรณีอาจจะมีการกำหนดและใช้ค่าคงที่กับอ๊อบเจค ดังนั้นเรียนรู้วิธีการติดต่อกับค่าคงที่ ตัวแปรสถิตย์ (static variable) และเมธอดสถิตย์ (static method)
ค่าคงที่ของ Class
การกำหนดค่าคงที่ของ class
<?php
class Employee
{
const THAI = 1;
const FOREIGN = 2;
// คำสั่งอื่น...
}
?>
ค่าคงที่ไม่มีความสัมพันธ์กับอ๊อบเจค จึงไม่สามารถใช้ -> operator ได้ การเข้าถึงขึ้นกับแหล่งของค่าคงที่
• ภายนอก class การเข้าถึงค่าจากภายนอก class ให้ระบุเริ่มต้นชื่อ class ตามด้วย scope resolution operator ที่เป็น colon คู่ (::) และชื่อค่าคงที่
<?php
$emp = new Employee("321500", " สุพจน์" , " แสงไพบูลย์" , 1, 15000, Employee::THAI);
?>
• ภายใน class การเข้าถึงจากภายใน class ใช้คีย์เวิร์ด self เพื่อบอกให้ PHP มองหาใน class ปัจจุบันตามด้วย scope resolution operator และชื่อค่าคงที่
<?php
class Employee
{
// คำสั่งอื่น...
public function get_EmployeeNation()
{
if ($this->nation == self::THAI)
return " ไทย" ;
else if ($this->nation == self::FOREIGN)
return " ต่างชาติ" ;
else
return "Unknow";
}
}
?>
ตัวแปรสมาชิกสถิตย์
ความต้องการข้อมูลบางอย่างสัมพันธ์กับทั้ง class ของอ๊อบเจค แต่ข้อมูลนี้ไม่ตายตัว ตัวแปรสมาชิกแบบนี้สามารถสร้างให้เป็น global กับทั้ง class แต่ไม่ใช่ instance ตัวแปรสมาชิกแบบนี้ PHP เรียกว่าตัวแปรสมาชิกสถิตย์ ( Static member variable) ประกาศด้วยคีย์เวิร์ด static
การเข้าถึงตัวแปรสมาชิกสถิตย์เหมือนกับการเข้าถึงค่าคงที่จากภายใน class คือ ใช้คีย์เวิร์ด self ตามด้วย ด้วย scope resolution operator และชื่อตัวแปรสมาชิก
<?php
class Employee
{
private static $num_instance = 0;
public function __construct ($m_empid, $m_empfname, $m_emplname, $m_sex, $m_salary, $m_nation)
{
$this->id = $m_empid;
$this->firstname = $m_empfname;
$this->lastname = $m_emplname;
$this->salary = $m_salary;
$this->sex = $m_sex;
$this->nation = $m_nation;
self:: $num_instance++;
echo " การสร้าง instance จำนวน ".self:: $num_instance."<br/>\n";
}
}
?>
ตัวแปรสมาชิกสถิตย์สามารถกำหนดระดับ scope นอกจาก public และไม่ใช่อ่านอย่างเดียว
ตัวแปรสมาชิกแบบนี้จะตั้งค่าใหม่ที่สคริปต์ประมวลผลใหม่ ในกรณีการนับตามตัวอย่างถ้าเป็นการเรียกคนละครั้งจะเป็น 1 แต่การป้อนต่อเนื่องโดยไม่ได้ออกจากสคริปต์จึงจะนับต่อเนื่องได้
เมธอดสถิตย์
ความต้องการปฏิบัติการกับระเภทงานที่ไม่จำเป็นต้องเจาะจง instance แต่ปฏิบัติงานตามประเภทงาน ตัวอย่าง ต้องการสร้างเมธอดบน Employee class ที่สร้างอ๊อบเจค Employee จำนวนหนึ่ง
การประกาศเมธอดใช้คีย์เวิร์ด static
<?php
class Employee
{
// คำสั่งอื่น...
public static function search_employee($search_value)
{
// คำสั่งค้นหา... กำหนดตาม $search_value
}
}
?>
|
